Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi
Başkanlığı)’ndan:
İNŞAAT DEMİRİ İZLEME SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ
Amaç ve
kapsam
MADDE 1- (1) Kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında
inşaat sektöründeki belirli girdilerin (inşaat demiri, çimento, hazır beton
ve benzeri) takibi ve elde edilen verilerin analiz edilmesi, vergi
güvenliği yanında deprem kuşağında yer alan ülkemizde yapı güvenliğinin
sağlanmasına katkı sunması bakımından da önem taşımaktadır.
(2) Bu çerçevede, öncelikli olarak inşaatta
kullanılacak demirlerin üretim veya ithalatından 29/6/2001
tarihli ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunda yer alan yapı
müteahhidi dâhil teslimine kadar tüm aşamaları ile laboratuvar
test süreçleri de dâhil olmak üzere takip edilmesine yönelik usul ve
esasların belirlenmesi bu Tebliğin amaç ve kapsamını oluşturmaktadır.
Yasal
düzenlemeler
MADDE 2- (1) 4/1/1961 tarihli ve
213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci
maddesinin birinci fıkrasında, “Maliye Bakanlığı;
…
6. Vergi güvenliğini sağlamak
amacıyla niteliklerini belirleyip onayladığı elektrikli, elektronik,
manyetik ve benzeri cihazlar ve sistemleri kullandırmaya, bu cihaz ve
sistemler vasıtasıyla bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket
ve işaretlerin kullanılmasına ilişkin zorunluluk getirmeye, mükelleflere
bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga,
sembol gibi özel etiket ve işaretlerin verilmesinde, mükelleflerin Maliye
Bakanlığına bağlı vergi dairelerine vadesi geçmiş borcu bulunmadığına
ilişkin belge arama zorunluluğu getirmeye, bu zorunluluk kapsamına girecek
amme alacaklarını tür ve tutar itibarıyla tespit etmeye ve hangi hâllerde
bu zorunluluğun aranılmayacağına, bandrol, pul, barkod,
hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin basımı,
dağıtımı ile sistemin kurulması ve işletilmesi hizmetlerinin, 10/12/2003
tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa tabi
olmaksızın, süresi 5 yılı geçmemek üzere ve 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı
Kamu İhale Kanunu (5 inci maddesinin beşinci fıkrası hariç) hükümleri
çerçevesinde; yetkilendirilecek gerçek veya tüzel kişiler tarafından yerine
getirilmesine, bu hizmetlerde ve yetkilendirilecek gerçek veya tüzel
kişilerde bulunması gereken özellikleri, yetkilendirilecek gerçek veya
tüzel kişilerin faaliyetlerinin yönlendirilmesi, izlenmesi, denetlenmesi,
yetkilendirmenin sonlandırılması ve bunların uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları belirlemeye,
…
Yetkilidir.” hükmüne yer
verilmiştir.
(2) 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı,
İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların
Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 106 ncı
maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde, kamu kurum ve kuruluşlarınca
usul ve esasları belirlenmek suretiyle kullanılma mecburiyeti getirilen
özel etiket ve işaretlerle takip edilmesi öngörülen ürünler için bu kurum
ve kuruluşların talebi üzerine izleme sistemlerinin kurulması ve
işletilmesiyle ilgili işleri yapmak veya yaptırmak Darphane ve Damga
Matbaası Genel Müdürlüğünün görevleri arasında sayılmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 3- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Darphane: Darphane ve Damga Matbaası Genel
Müdürlüğünü,
b) Gizli güvenlik unsuru: Taklit edilemez, çıplak
gözle görünmez ve üzerlerine algoritma işlenmesini sağlayarak
izlenebilirlik, takip ve sorgulama özelliklerini taşıyan fiziksel, kimyasal
ve teknolojik unsurları,
c) Güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret: Her
bir inşaat demirinin ve her bir demir bağının üzerine takılacak veya
uygulanacak olan, taklit edilemez nitelikteki açık güvenlik unsurları
kullanıcılar tarafından, gizli güvenlik unsurları özel uygulama ve/veya
denetim cihazları ile tespit edilebilir özelliklere sahip olan ısıya, suya
ve darbeye dayanıklı bandrol, pul, barkod, işaret, kod, kupür, damga, sembol gibi özel
etiket ve işaretlerin bulunduğu kıymetli damga niteliğindeki materyali,
ç) Güvenlik unsuru: Çıplak gözle görünmeyen (gizli)
veya görünen (açık), taklit edilemez özellikleri ile özel etiket veya
işaretin güvenliğini sağlayan fiziksel, kimyasal ve teknolojik unsurları,
d) İnşaat demiri: Gümrük Tarife ve İstatistik
Pozisyonunda 7214.20 grubunda tanımlanan yuvarlak
çubuk ürünleri (GTİP pozisyonlarının değişmesi durumunda, bu sistem
kapsamında değişim öncesi tanımlar esas alınır.),
e) İnşaat Demiri İzleme Sistemi
(İDİS): Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce kurulan veya
kurdurulan ve vergi güvenliğini sağlamak amacıyla, üretilen ve ithal edilen
inşaat demirinin, özel etiket veya işaretle kimliklendirilmesi
ve ithalat ile üretimden 4708 sayılı Kanunda yer alan yapı müteahhidi dâhil
tüm teslim aşamaları ile laboratuvar test
süreçleri de dâhil olmak üzere uygulamalarla izlenmesine, ilgili bilgi
sistemlerine veri aktarılmasına ve denetim cihazları ile saha denetimine
imkân sağlanmasına dayanan işlemler bütününü,
f) Sistem kılavuzu: İnşaat Demiri İzleme Sisteminin
kurulum işlemleri, kurulum süreci ile sistemin kurulumu ve işletimi
sürecindekilerin sorumluluklarını ayrıntılı olarak açıklayan, asıl ve
eklerden oluşan, Darphane tarafından onaylanmış ve resmi internet sitesinde
açıklanmış belgeyi,
g) Sistem paydaşları: Sistem Kılavuzunda belirlenen
paydaşlarını,
ğ) Sistem portalı: Sistem
paydaşları tarafından sisteme bilgi girişi ve sistemden bilgi alınması
amacıyla kullanılan bilgisayar ara yüzü ve diğer bileşenlerden oluşan
uygulama altyapısını,
h) Uygulama: Veri girişi ve paylaşımı yapılabilen,
üretilen ve/veya ithal edilen ürünlerin üretim ve ithali dâhil her
aşamadaki teslim işlemleri ile inşaatta kullanıldığına ilişkin bilgiler
güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaretin okutulması suretiyle sisteme
kayıt edilmesini sağlayan uygulamayı,
ı) Veri analizi: İlgili idarenin ihtiyaçlarına göre
sistemden elde edilen verilerin simülasyonlarının
yapılmasını, ürünlerin, üretim ve ithalattan sonra her bir teslim
aşamasında, nihai kullanımı dâhil firma ve sektör bazlı alış, satış ve stok
tutar ve miktarlarının karşılaştırılmasını ve gerekli denetim modüllerinin
kurulmasını,
ifade eder.
İnşaat
Demiri İzleme Sisteminin kurulumu ve işletilmesi
MADDE 4- (1) İnşaat sektöründe faaliyet gösteren mükellefler
tarafından kullanılmak üzere inşaat demirinin üretimi veya ithalatından
inşaatta kullanım ve laboratuvar deneyleri dâhil
geçen tüm aşamalarda takip edilmesine imkân verecek bir sistemin (İDİS)
kurulması uygun bulunmuştur. Söz konusu sistem Darphane tarafından kurulacaktır.
(2) Sistem kapsamında;
a) İnşaat demiri üreten veya ithal eden mükellefler
tarafından inşaat demirine güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret
uygulanması, üretim faaliyetleriyle ilgili temel verilerin izlenmesi ve
merkezi sisteme veri aktarılması,
b) Veri girişi/paylaşımı yapılabilen yazılım
ve/veya el terminal benzeri cihazlar ve/veya mobil uygulamalar aracılığıyla
üretici, ihracatçı, ithalatçı, toptancı, bayi, tüccar, inşaatta kullanım ve
laboratuvar deneyleri dâhil teslim işlemlerinin
izlenmesi ve takip edilmesi,
c) Darphane tarafından bu işlemlere ilişkin
verilerin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Ticaret
Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığına aktarılması,
zorunluluğu getirilmiştir.
(3) Yurt içinde inşaat demiri üretimi yapan
firmalar için üretim tesislerinde ve inşaat demiri ithal eden firmalar için
Darphane tarafından belirlenen yerlerde İDİS bileşenleri kurulacaktır.
(4) İDİS kapsamında, Darphane tarafından
belirlenmiş özellikleri içeren güvenlikli etiketler ve/veya güvenlikli
işaretler kullanılacaktır.
(5) Üretici ve ithalatçı firma dışında inşaat
demiri satan veya satın alanlar kendilerine verilecek kullanıcı adı ve
şifre ile sisteme teslim, alış ve satış belgelerine ilişkin bilgilerin
girişini yapacaktır.
(6) Sistem paydaşları, Darphanenin www.darphane.gov.tr
internet adresinde yayımlanacak kılavuzlarda belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde Darphane tarafından kurulacak donanım ve yazılım ara yüzleri
ile kılavuzda belirlenen ilgili verileri Darphane ile paylaşacaklardır.
(7) Söz konusu yazılım ara yüzleri inşaat demirinin
üretim ve ithalatından (her bir ara teslim aşaması dâhil) yapı
müteahhidince işin bitirilmesine kadar tüm süreçte veri sürekliliğini
sağlayacak şekilde hazırlanacaktır.
Sistemin
devreye alınması ve işletilmesi
MADDE 5- (1) Sistem paydaşları sistem kılavuzunda tarif
edilen yazılım ve donanımları Darphaneden tedarik etme ve sistemlerine entegre etmekle sorumludurlar. Gerekli yazılım, donanım,
sarf ve benzeri sistem unsurlarına ait ücretlendirme Darphanenin
www.darphane.gov.tr internet adresinde yayımlanacaktır.
(2) İDİS dışında inşaat demiri üretimi, ihracatı,
ithalatı, alışı, satışı ve kullanımı yapılmayacaktır.
(3) İDİS’in işleyiş ve
denetiminden Darphane sorumludur.
Üretici
ve ithalatçı firmaların güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret
taleplerinin değerlendirilmesi ve etiketlerin teslimi
MADDE 6- (1) İDİS’e kayıtlı
firmalar, bu sistem kapsamındaki güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli
işaret taleplerini, sistem portalı üzerinden
Darphaneye bildireceklerdir.
(2) Üreticilere ve ithalatçılara teslim edilecek
güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret bedelleri, taleplerin
onaylanmasının ardından Darphanenin herhangi bir kamu bankası nezdinde
açılmış bulunan hesabına yatırılarak veya İDİS üzerinden ödenecektir.
Bedelin yatırılmasıyla birlikte üreticiler ve ithalatçıların güvenlikli
etiket ve/veya güvenlikli işaret talepleri 15 gün içinde teslim
edilecektir.
Cezai
müeyyideler
MADDE 7- (1) Bu Tebliğle getirilen zorunluluklara uymayanlar
hakkında 213 sayılı Kanunun ilgili ceza hükümleri tatbik olunur.
Diğer
hususlar
MADDE 8- (1) Güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret
birim fiyatları maliyet unsurları dikkate alınarak Darphane tarafından
belirlenecektir. Bedellere ilişkin (KDV hariç) birim fiyatlar, Darphane
tarafından www.darphane.gov.tr internet adresinde açıklanacaktır.
(2) Belirlenen bedeller sistemin devreye girişinden
sonraki yıllarda, Türkiye İstatistik Kurumunca bir önceki yıl için
belirlenen yıllık Yİ-ÜFE oranında artırılacak ve bir yıl süresince
uygulanacaktır. Yıllık fiyat artışı ait olduğu yılın 1 Ocak tarihinden
itibaren geçerli olacaktır.
(3) Üreticiler ve ithalatçılar tarafından teslim
alınan güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaretlerin çalınması veya
yangın, deprem, su basması gibi çeşitli nedenlerle zayi olması halinde,
Darphaneye olayın vuku bulduğu tarihi izleyen 10 gün içinde durumu
ispatlayıcı resmî belgelerle birlikte yazılı olarak başvurulması
gerekmektedir.
(4) Üreticiler ve ithalatçılar, güvenlikli etiket
ve/veya güvenlikli işaretlerin kullanımı aşamasında oluşan fireleri,
niteliği Darphane tarafından belirlenecek muhafaza kaplarında
saklayacaklardır. Bu firelere ilişkin Darphane tarafından belirlenecek
bilgiler ilgililer tarafından takip eden ayın onuncu gününe kadar sisteme
girilecektir.
(5) Bu şekilde tespit edilerek muhafaza altına
alınan fireler Darphanenin uygun göreceği zamanlarda ve Darphane tarafından
belirlenecek komisyon tarafından tutanağa bağlanmak suretiyle tespit ve
imha edilecektir.
(6) İDİS’e kayıtlı
firmalar işi bırakmaları halinde, kullanılmamış güvenlikli etiket ve/veya
güvenlikli işaretleri bir tutanak tanzim etmek suretiyle işin bırakıldığı
tarihi takip eden 7 gün içerisinde Darphaneye teslim edeceklerdir.
Geçiş
hükmü
GEÇİCİ
MADDE 1- (1) Mevcut inşaat demiri
üreten veya ithal edenler ile ihracatçı, toptancı, bayi, tüccar ve yapı müteahhitlerinin
1/1/2024 tarihinden önce İDİS’e
geçmeleri zorunludur.
(2) Bu Tebliğin yayımlandığı tarih itibarıyla
stoklarında güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işareti olmayan inşaat
demiri bulunduranlardan, üretici ve ithalatçılar 1/1/2024
tarihinden itibaren, diğerleri ise 31/1/2024 tarihinden sonra bu stoklarını
satışa konu edemez.
Yürürlük
MADDE 9- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 10-
(1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine
ve Maliye Bakanı yürütür.
|